De pokken-epidemie in Nederland in 1870-1873 / uitgegeven door het Departement van Binnenlandsche Zaken.

Date:: 1875

Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: De pokken-epidemie in Nederland in 1870-1873 / uitgegeven door het Departement van Binnenlandsche Zaken. Source: Wellcome Collection.

13/70 (page 7)

Het wetens waardigste uit de jaren 1866, 1867 en 1868 werd reeds medegedeeld door dr. H. tan Cappelle in zijn opstel „ de verspreiding van typhus en pokken in Neder- land, gedurende de jaren 1866, 1867 en 1868 (Nederlandsch Tijdschrift voor Genees- kunde, II. pag. 123). Wij meenen kortheidshalve daarnaar te mogen verwijzen. In het jaar 1869. scheen aanvankelijk veel grond te zijn voor de hoop, dat de epide- mie allengs geheel zou ophouden. Van de 11 provinciën waren er 6 — Gelderland, Zuidholland, Friesland, Overijssel, Groningen en Drenthe— waarin geene sterfgevallen aan pokken werden aangegeven. Zij waren intusschen niet vrij van smetstof. In Gel- derland werden te Culemborg en te Harderwijk respectievelijk 7 en 2 ziektegevallen aan- gegeven, en te Vaassen „ eenige” gevallen van gewijzigde pokken (varioloides). In Zuidholland nam men in 4 gemeenten de ziekte waar: in Mei een geval te Gouda (uit Utrecht aangehragt), in Julij „verscheidene” gevallen van varioloides te Delft, en voorts nog te Leiden 6 en te Nieuwveen 2 gevallen van variolae. In Friesland en Overijssel mede „enkele” gevallen. De gemeente Groningen werd in April besmet door een milicien, die de ziekte had medegehragt uit Utrecht, waar toen pokken heerschten en hij in ’sRijks hospitaal was verpleegd; ook in Junij werd nog eens smetstof aangehragt door een schipper, die van Stads-Kanaal gekomen was. Alleen in Drenthe werden geene gevallen aangegeven, wat echter geenzins bewijst, dat zij niet waargenomen zijn. In Noordhrabant overleed slechts één persoon aan pokken, in Maart. Maar in 4 provinciën, Noordholland, Zeeland, Limburg en vooral Utrecht, bleef de sterfte uiet onbelangrijk. Nadat in April een sterfgeval te Amsterdam was waargeno- men, zag men daar in Mei eenige belangrijke gevallen bij militairen, die uit Utrecht aldaar in garnizoen gekomen waren. In de geheele provincie Noordholland werden slechts uit 6 gemeenten gevallen aangegeven; sterfte had alleen plaats te Amsterdam en te Huizen (respectievelijk 10 en 4 personen). — In Limburg stierven in 4 gemeenten 11 menschen. allen in de eerste helft van het jaar. — Niet zoo gelukkig echter was men in Zeeland. Sedert het begin des ja,ars (1869) heerschten de pokken nabij de grenzen in Belgie, maar het duurde tot de maand Mei, eer eene Zeeuwsche gemeente besmet werd: een ingezeten van het stadje Sluis bragt op den 6den Mei de ziekte over uit Brussel. Daarna ontwikkelde zich te Sluis eene epidemie, die tot in Julij aanhield, doch slechts één sterfgeval (in Mei) veroorzaakte. Van eene andere zijde, en wel uit het naburige Belgische Kieldrecht, werd in Junij smetstof aangehragt te Kouter, ge- meente Clinge. Opvolgend werden uit deze besmette plaatsen en uit Meerdonk (Oost- Ylaanderen), en misschien nog wel uit andere in Belgie bestaande bronnen, nog 5 Zeeuwsche gemeenten besmet, namelijk op den 7den Junij Schoondijke, op den 25sten Augustus Middelburg, op den 15den October St. Janssteen, op den 7den November Aardenburg en op den 2den December Hoek. Aardenburg werd bepaaldelijk uit Sluis geïnfecteerd; de beide pokzieken te Middelburg waren polderwerkers, de een herkomstig van Clinge en de andere van Meerdonk. In de geheele provincie zijn in 1869 zeven personen aan pokken overleden: in Mei één te Sluis, in Julij één te Clinge, in October één te St. Janssteen, in November één te Clinge en één te St. Janssteen, in December één te Aardenburg en één te St. Janssteen; het getal aangetasten bedroeg te Aardenburg 7, te Clinge 6, te Hoek 1, te Middelburg 2, te Schoondijke 3, te St. Janssteen 11; aangaande Sluis zijn geene naauwkeurige opgaven ontvangen, wegens het overlijden van den plaatselijken geneesheer. In de beide laatste maanden van 1869 was de ziekte alleen te St. Janssteen epidemisch; tegen het einde des jaars waren daar nog zieken onder behandeling.