Bijdragen tot de ontleedkundige kennis aangaande Nautilus pompilius L. : vooral met betrekking tot het mannelijke dier / door J. Van Der Hoeven.

  • Hoeven, Jan van der, 1802-1868.
Date:
1856
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Bijdragen tot de ontleedkundige kennis aangaande Nautilus pompilius L. : vooral met betrekking tot het mannelijke dier / door J. Van Der Hoeven. Source: Wellcome Collection.

Provider: This material has been provided by The Royal College of Surgeons of England. The original may be consulted at The Royal College of Surgeons of England.

    15/42 (page 13)
    15 hot uiteinde vastgegroeid aan de huid, welke tusschen twee groote spierko- lommen (de groote schaalspieren) is uitgespannen, en waardoor de ingewands- holte van den kieuwzak wordt afgescheiden. Aan onze linkerhand, dus — daar wij het dier hier van de onderzijde zien — aan de regterzijde van het dier, onderscheidt men, tusschen den anus en de eerste kieuw, aan den grond van den penis, eene bolvormige uitpuiling, welke door eene daaronder liggende blaas (den spermophoren-zak) veroorzaakt wordt. (PI. II, fig. VIII, PI. IV, fig. XIII.) Beschouwen wij echter, vóórdat wij deze uitwendige deelen verder nagaan, de inwendige organen der voortplanting. Zij bestaan hoofdzakelijk uit twee klieren, beide van cene aanzienlijke grootte. (PI. III, fig. X, XI. PI. IV, XII). AVanneer wij den zak, die de ingewanden bevat, van de rugzijde openen, dan vinden wij in het achtereinde van dien zak, links van de spiermaag, de grootste dezer twee klie- ren, die echter voor een groot gedeelte door de lobben van de lever en aan de reg- terzijde ook eenigermate door de maag bedekt is. (PI. III, fig. IX, 6.) Deze klier, welke, naar de analogie van de overige cephalopoden, voor den zaadbal (lestis) moet gehouden worden *), is in een dun, wit vlies ingesloten, gelijk ook de overige ingewanden door een dergelijk omkleedsel alle afzonderlijk ingesloten zijnf). Deze klier heeft eene lengte van omstreeks 7 centimeters en is op haar breedst gedeelte 4 centimeters breed; zij overtreft alle overige ingewanden, de groote lever alleen uitgezonderd, in omvang en reikt met haren voorrand tot aan het hart, alzoo bijkans de geheele lengte van den zak der ingewanden innemende. Zij heeft eene platte, eivormige gedaante, en is aan de linker- of buitenzijde door eenen, vooral van boven bolvormig uitpuilenden rand omschreven. Heeft men het dunne, maar sterke bekleedsel van dit deel weggenomen, dan vertoont zich de zaadbal van eene bruinachtig gele kleur, en men ziet, dat hij in eene onderste en bovenste helft, en, door schuins loopende dwarsgroeven, in eenige, los vereenigde lobben verdeeld is. Hij is uit eenc menigte acini zamengc- steld, die zich op de oppervlakte met hunne blinde uiteinden als witte vlekken *) Op dezelfde plaats, waar bij den mannelijken Nautilus de testis ligt, is bij het vrouwelijke dier het ovarium geplaatst. Owen zegt wel, dat de spiermaag in den bodem van den ingewands-zak links en de eijerstok regts geplaatst is (Memoir on Lhe pearly Nautilus, p. 26, § 4), maar dit is alleen betrekkelijk op de ligging, waarin het dier door hem onderzocht en afgebeeld werd (PI. 5), name- lijk op den rug liggend en van de buikzijde gezien. t) Het mikroskoop doet in dit vlies fijne, in de lengte loopende vezels en eenige, min talrijke, kruisende draden, benevens verspreide korrels of kernen opmerken.