De arte natandi libri duo, quorum prior regulas ipsius artis, posterior vero praxin demonstrationemque continet / [Everard Digby].

  • Digby, Everard, approximately 1551-1605
Date:
1587
    praelucet mutarum nutricibus, lucet tamen omnibus & euidenter claret, Martis ac Mineruae,togs, bellique ferij & ludi,multo max¬ ime ftudiofa vndique oculis omnium alteram facetiam indaganti¬ um,lumen praebens ferenum, radij 1 itani inftar vnicuique coruf- cans. Huic ego qui quondam altam avaAujeo^e<q>«oiv,idquc C<in- t*brigi<£ ordine approbante Senatorio, au (culante clara clarae iu- uentuds corona,garriente nuper enata noui dogmatis feba cani- na^ublicecxplanauijhodic amaeniores mufas affebans.,viam3qua repentinam aquarum perniciem, omnemque lymphatici di (cri¬ minis anxietatem, quouis tempore quouisloco, quouis denique cafu aut periculo arte fuperarc pofsint, deferibere-, opus gratum futurum, tibi vero non iniucundum^aepe mecum multuque xxi- ftimaui.Quibus autem prae ftudij priuati cnixionefedula ac foler- ti,vel alta rerum arcanarum fpeculatione, vel ferenae mentis inten- tione,facraequcfophiaepraxi, vel Academicorum confuetudine, vel augufta reip.adminiftratione, vel rerum familiarium vitaeque priuatae varietate ac vicifsitudinc, exiguis non licet adeffe rebus tempore & vacare: dobifsimiilii gaauifsimique viri, non inuide- bunt(fpero) his noftris quam minimis,imo mirantur potius,quod alta Sicelidum reliba rupe priftinaque maiora canendi confuetu- dine, tandem aliquando humiles noftranon erubuit Lymphasha* bitarc Thalia. Quod fi affiduam temporis circumuolutionem & diuturnam,animo complebamur,& poenitere tanti non ememus: minime nobis erit obfturum difcipulum prioris eflc pofieriorem diem nec multum a falutc mabe virtute adolcfcentiu abhorrere ii fapientis fenebutis plena aufcultent monita, figant firmiter maio¬ rum filorum infiitutis vefbgia (iia. qui quidem dum illarum affi- nescffc rerum volunt, quas fert adolcfcentia, tandem magno fuo cum difpendio3<St experientia penitenti,vere intclligunta fenis o- re verbum falutare dilapfum illud: Experto crede. Atque hac in rc Vt quod vere fentio, libere dicam,& in conclufione minimi prarlij, maximi momenti fententiam vt praecipitem: in fcicntijs fingulis, omniq; reba vitae ratione inchoanda, inftituendaque,eiufdcm ex¬ pertos fi fequamur,a rebo verae virtutis tramite nunqua aberrabi¬ mus. Quo quide fentetiae verae & omnino falutaris monitu,altius paulo in pcbus noftrum demifio, non minori cum dolore noftro in timaq; animi acerbitate,quam totius reipub. detrimento & exi¬ tio comperiemur nullum vnquam telam afperius lateribus eius
    fuirfcinfixfu,nullum periculuinfcftius,nullu malfi calamitofhis, nullum venenum tetrius aut virulentius,eidem vnquam contingi- {Te, quam cum relido patrum falutari confilio ac fapiente procax audaxque iuuenilis ardor,omnia noua nouato ignorantia ritu do¬ cere non erubuit.O prarclara maioru peritia, & in omni facultate eximiam certitudinem,cuius radius clarus ille quidem & lumino- fus aditum mihi aperuit ad artem hanc Laconica breuitate deferi- bendam,animumque dedit non verecundandi, non dubitandi non mordacis linguae telum venenatum formidandi nondum incep¬ tum opus abijeiendi, fed aquas licet profundifsimas, artemque ip- fam (Neptuno duce) animo forti ac conflanti aggrediendi. Eo-- que magis quod omnes natandi vias omnes varietates, omnes hu¬ ius artis conclufiones claris in aquis nonnunquam funi expertus, nihil noflri fequafcs moniturus^uius prius,praecedens nonfuerim particeps & pramionArator peritus. Quod vero firnplici natione vel prona vel fupina,vcl vrinante non contetus, vltcriorcs gradus agilitatis (filum orationis vna producens) plurefquc defcripferim: id & huius facultatis alumnus generofe in profundis geftiens, & ipfa ars )qua? certam fibi vndiqueomni moleflix diluenda?, omni periculo amouendo omni denique anxietati abflergenda?,amoli- endarque viam pra?muniuit(non modo poflulat, verum etiam ef¬ flagitat. Cum que hominu inclinatio tam diuerfa fit & multiplex, natura ta difsidens ac omnino diflentanca, cundaque fub ancipi- ti pendent mortalia cafu & euentu librantur nonnunquam inopi¬ nato: multae aqua?, & fpaciofus amnis amplam nobis artem,certik que regulis ad falutarem vfque vita? hurr ana1 conclufionem dedu¬ cam ac diriuatam fuppeditauere. Qua? etfi fub humili orationis amidu.paucifque regulis concife pertradatis & contexte,compa- reat: tumida tamen fouet vbera, multoque fcientia? laftc diflenta: inftitutionebreuem,veram,dilucidam, cuiufque natationis, cuiuf- que facilitatis & gratiae,cuiufque cuafionis, fiue ludas in aquis, fb- lufque teobledes fiue cum altero contendas, fiuc imrnanifsimas beflias adori are, fiue ferpentum aconita venenofa diffugias, fiuc merfo lintre, fubfidcnte equo, periclitante teipfo,emergere Au-, deas, clara quali luce foleque meridiano cxhibet:habcns infummo aquarum difcrimine prarlens femper auxilium: generi quod det humano & dat nulla fcientiajargius,,nulla citius,nulla falutarius. Quod fi nuper enatae facultatis huius,aut faltera calamo noftro ab
    infimis vmbrisreuocatx (cum fit iocus recens prorfus ac iuucni- lis) recentem vna le&or expc&et, & cerebri feratioris authorem iuniorcm, cuius orationis florem ac viriditatem nondum firmata viri abftulit aetas, quique ab aureo ornatae orationis fonte,origine redundantem primo deriuaret, primaque Syracufio linea luderet verfii : is vno in confpcftuo ponat veneranda canitie fimul ac authoritate poetas Illos nobilcs:oratorumque longe principes, ^Pyndarum^^fehilum^ Homerum firphcttmPP lat onemfArijh otele% aureique fluminis inftar reduntantem Ciceronem. Qui quidem di- ferti fenes ccrcbri deum hominumque ingrauefcentis ac aetatis pu¬ erilis, ludi fcrijque tantas res,tantaque varietate delinentes, vna o- rationis temperie, vno calamo, vno penicillo, non fine magna omnis pofientatis admirationc,famaque eorum perenni & perpe- tua,diuino tanquam digito de pinxerunt. Omne tulitpunStum qui mifcuit vtile dulci. Et qui feruata artis cuiufquc maturitate, vfuquc falutari, eius omnes amarnitate$,florefque afpe£hi iucundiores, 8c delc&amcnti maioris, fcicntifice fimul ac ornatc,non inopi vo¬ cum fufurro,non inani dicendi contentione,non flridenti perfonat aucna; is peritus facultatis fuae eftmagifler; cuius Sola Sophocleo fnnt carmina digna cothurno. At vero colorum fucumquc nitoris tantum oratione afflare, fpccic fola delegari & coloris tantum pulchritudine, cxofculari eft vmbras pueriles; corpus medu lam, fanguinem ipfum, prorfus amittere: fine quibus & arefeit prorfus feribentis calamus, & legentis nonnunquam vacuum cerebrum fit valdeque iciunum. Multae palato placent iuuenili dapum varieta¬ tes, qmedigeflae fcmel & per varias corporis venas diffufar, funt adeofalutares: multaque multis, multi efferunt laudibus, iuuenes dum funt, quae fenes fiepifsime odio habent,magnoque digna pu¬ tent vituperio- Mibi autem ter fenis lymphaticae huic lationi annis dedito fides vlla fi eft adhibenda,multae quandS perplacuere glo- riofae quafi natandi agilitates ac repentinae,a quibus, pofi longam iam & annofam experientiam, i&us prorfus horreo dectinoque. Jd quemque maxime decet3qiiod cfl cutufque futim maxime: Virilis itatis eft prioris temeritatis dolorem praefentem & aculeos fenti- cntis;pofteritati falutare dogma inuenirc.doccre,monere etiam fil¬ is veftigijs infiftentcs, nequando eiufinodi paenitendi pcriclitandi- que difcriminc impliccntur? Iuucntutis vero proprium cenfcmus, difccrc, parere, aliorum periculis fapcrc. Qua tandem flriais 1 mani-
    manibus Se complicatis, aurea apprchenfa catena poft multos an¬ xios,vita eorum varij diferiminis fcopulos focliciter prxterucfta, omni cicatrice maculaquc nominis ac naturx immunes, candente falutaris (cnij cathedra repofta; non pulcre modo fibi caucant Se mulis, verum etiam dulci falutaris orationis (ubfidio, aitcmalijs rcuelent plane diuinam& non nifi fummis ingenij, facile imbibendam . Iuuenilis vero in noflris theatro vultus crc&io, vocis cxprcfsio, inconfidcrati cerebri praeceps eflfu- Co foetufqucimmaturus/apicntisfcnis eruditis auribus Cjr&cis Ro- ntanifejue litteris afluctis^uam fit infipidus,quam inanis,quam a- ridus,quam omnino vacuus. Se fine fiicco euanidus: nullus cfl tam incultx & dereli&x memoriae fenex.nullus tam praecocis ingenij puerulus , quem poteft latere. Qui autem huius artis aditum tam apertum iuuentuti inuidentes, meaferibendo deterrere (lu¬ dent, dum ftridente lingua, triuijs faepeperfonent, Ovidiani fi mi¬ le quiddam illius : Non bene conveniuntynec in vna fede morantur, tanti gradus maieftas, amorque natandi, cuius omnis attio cxcercitatioque,minimae aeftimationis femper fuit,locus ludus le¬ nitas puerilis imaximo ij vagantur opinionis errore, arteque prer- fus ignorant natandi: fiquidem minimarum rerum vfu Se exerci¬ tatione,maximum faepe rcip.falutis,tranquilitatis, honoris deni¬ que in crementum, (olet affluere. Ars autem natandi,exili ctfi exi¬ gui codicis volumine fit conftrifta, arftifque concifae brcuitatis regulis congefta:ipfa tamen per omnes omnium hominum aftio- nes vitaeq; reccflusliquido difeurrens, vitaeauxilium praeiens (up- peditando,reliquarum facultatum, fiuc liberalium ,fiuc mxchani- carum,vna omnium latifsime patet. Immo vero nullus cfl: tam in¬ fans in rep. puer,aut decrepitus fenex; nullus tam domi togae aflu- etus, armifue foris, nulla fors hominum tanta regij tituli fiiblima- tate enitens, tamueobfcuro loco deprefla, cui ipfain aquis peri¬ clitanti (vbi nec opes, nec amici, nec generis claritas, nec omnes omnium nobilium tituli,principumque exccrcitus, auxilium ferre pofluntj foeliccm faepe manum vitaeque falutarem praefens non porrigit. Lyrici iuxta Poetae illud: asEcjue pauperibus prodeftjocvplctibus aejue, *y£cjue neglctium fenibus puenfcjue nocebit. Euidentis huius veritatis vfufquefimul natandi prae exteris in> fignis,clarum nobis & apertum exhibent tcftimonium, totquota- A4 nis
    i • • ms aquis CantabYmenfibtirS, clari generis abfbrpti iuuenes, & pere¬ untes funditus. Qui arte iflhac orbati prorfus ac deflituti, horx momento,vitalia Amui lumina, & trifle nobis & eorum dcfideri- rium reliquerunt.Horum necem imaturam intentumque violen- tu m (Humanum cum fit humanis cafibus ingcmifccre) mifcricor- d ia multoties profecutus: dolebam equidem & vehementer ange¬ bar,artem natandi tamdiu tot tantorumque magno cum difpendio dclituifleorbam, paruam, ignotam. Hinc primum traduxit ori¬ ginem pia ifthac erga patriam ihduftria noftra, & breuis trana¬ tatus huius,regulas paucas, veras ,falutares, dcmonftrationcmque lucidam ac apertam continentis, calamus nofter primum initium dcriuauit Quae quidem quod publicam praecipue falutem, & ge- nerofx virtutis florem ad optatam maturitatem producere, vita¬ que tandem feruare incolumcn docet : minimae artis commodo maximo amplifsimoque commotus tibi ([(Vortleie ornat ijjhne) op¬ time dercp. merito, &academicis noftris aferibere, protc&ioni- que vcflrae fidifsimae fupponcre ac fubmoucre, rem non adeo in- ucnuftam seflimaui Qua quidem in re intimam animi mei notio¬ nem tibi vteuoluam,amorifque erga te mei, vultum nudum ex- preffamque imaginem vt reuelem: minime tibi obfcurum e(fc ve¬ lim, antea&ae aetatis veflrae curriculum (quum aliquot retroagis annis,clarifsimus mufarum alumnus in Collegio noflro extitifli) tantam etiam fpecicm/pcmque tam fplcndidam eximiae virtutis ac inauditae,occulis noftris clare exprefsifTc^quantam ego cum re¬ liquis facilius admirari, quam dignis encomijs,natiuoq; dicionis lumine illuftrare potero .Huic magna virtutum diuinarum catcrua, & gratiarum affatim vndique confluentium fit pedifsiqua: mufis ac Minerux mens veflra diuiuitus confccrata, feientiae monumen¬ tis perferutandis induftria Angularis, fucccffus paucis annis admi¬ rabilis, incrementum fauftum, fcclixquc ingenij ferenitas, animi aequitas,morucomitas,in omnibus erga omnes fuma & Angularis libcralitas, animum mihi irritatum addidere, manumque adferi- bendum velocem.Quae quidem animi fereni ac falutariter fapien- tis dona diuina, fplendidi tui pe&oris area, taedae Titanex inftar collucentia, ni A tanta Ant,tamque egregio nitore oculis omnium (qui vel te norunt, vel animi tui integritatem) praelucentia, quanta ego ncc arte obumbrare, nec fpiritu perfonare nec lingua exor¬ nare, nec calamo effingere, nec penetrante mentis cogitati¬ one