Volume 4

Glossarium mediae et infimae latinitatis / conditum a Carolo Dufresne, domino Du Cange, auctum a monachis ordinis S. Benedicti cum supplementis integris D.P. Carpenterii et additamentis Adelungii, et aliorum digessit G.A.L. Henschel.

Date:
1840-1850
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Glossarium mediae et infimae latinitatis / conditum a Carolo Dufresne, domino Du Cange, auctum a monachis ordinis S. Benedicti cum supplementis integris D.P. Carpenterii et additamentis Adelungii, et aliorum digessit G.A.L. Henschel. Source: Wellcome Collection.

Provider: This material has been provided by the Royal College of Physicians of Edinburgh. The original may be consulted at the Royal College of Physicians of Edinburgh.

    627/828 (page 615)
    major, forins. 80. elc Adcle pag. 516. Lan-' franc, in Deer, pro Orel. S. Bcncd. cap. 4 : U11U.1 eorum in dumiitorin dcbel circumire le- clos onuiiinn, et omnia scdilia in ISrce.ssariis solticits consid'rails , lie forte aliiiiiis Fraler dorniiens ihi remanserit. Liber Ordin. S. Vicloris Parisicnsis MS. cap. 21. de Novi- tio : Debet aiitein ipse Mai^ister dili^enler iiistriixisse eiiin (iiuditer se discalceaie de- beat, vel cooperiie, et Necessaria non nisi cooperto capite intiare. Adde caj). 3^. Hinc- inaru.s Opiisc. 24 : / mansioiie in qua de- git, camiii'itiim liahet et IVecessaiiiiiii. Pus- sim Sci iptores , Bertlioltlus Constantlensis ann. 107(1. Udalricus lib. a.Consuelud. Clnn. cap. 5. 35. h'b. 3. c.ip. 6. 89. Usus anti<|ui Ord. Cislerc. cap. 55. 72. 74. 77. 83 108. Htij^o Flaviniacensis in Chron. Vird. pas;. 2()3. Kegula Magisti i cap. 3o. etc. Loca Ne- cessaria, apiid Gregor. Tur. lib. i. de Mi- rac. S. iV'larlini cap. 37. Locus Necessano- rum, in Chi onico Afflegeniensi cap. i5. Domiis necessaria, in Statulis Ordiiiis de Sempriiighani pa. 732. et Ord. Pricmonst. dist. I. cap. 14 Chion. Lanrisliameiise ann. 948 : Doriniloiiuin renovenit, ceiliji- ciiiin Necessariorani pronimrns aplnvit, etc. SicXpEi'a;, Graeci iisiirpant pio latrinis : Xpsi'a eniin sine adjeclmne intertlum pro necessilale reddilur. Glossse Gra-co-Lat. : XpEiai, 6v a''; a7rc7ry.Tcuy.Ev. Apud Arlemido. lib. I. Onirocr. cap. 2 : Kaft.i^siv ei; y.psiT.;. Desidere exoneraiidw ah i gratia : ad J\eces- sitatein corporis sid sedere, in LegeLongob. lib. I. tit. ifi. § 5. [** Lintpr. i52. (6,72.)] .Ad ISecessilat' in natiirce secedere, apud Lamb. Schafn. ann, 1076. Adofjicianatara- liasecedeie, apnd Aiirel. Viclorem in Cara- calla. Etiamnum diciinus, Faire scs neces- sitez. Paliadius in Hist. Lansiaca cap. 28 : Ouic ii,^tM ETTi ri[iA^'-j.i xpEi; auriv, cu-js ttoo; TYiv iS[a.i yp£'!av. Ado Viennensis in Chron. de Ario : Divertens post Jorum Constaniini ad causiim necessariam , viscera ejus repente simul cum vita effiisa sunt. Gilleberlus Episc. Londineiisis in Cantica Cantieor. cap. 2. n. 7. de eodein Ario : El cum Ne- cessitate ad publica piirgatoria pen'enis.set, etc. Computiim Slephaui de la Fontaine, Argentarii Regii iucip. i. Jul. i35i : Pour les coia>ei tures de ciiuj cliaires, etc. et pour cinq Necessaires em eloppees de cuir, et cou- vertes de drop par (/essus. In pi-;ecedenti Computo, sel/es Necessaires appellanlur. Vide Calciariuin. Sed et Necessaria vocarit Statula Mediolaiieiisia part. 3. cap. 2(18. ipsa hominuiii excreiiicnta : Dc Necessar 'iis in ees/ale non spatiandis, id est, deportan- dis. Viide Gloss, nied. Gra?cit in voce Xpsia, col. 1759. et Ava-)»7.ia,, col. (S6. * Ipsa ventris exoneratio. Liber de Mirab. Romse ex Cod. Reg. 4188 : Per pluriinns eniin nodes vide rat ilium legem ad pedein ciijusdain arboris pro Necessario ve- nire. Infra : L it contra euin, qui Jam per- egerat Neces-iarimn. * Necessitas, Eadem notione, unde noslris Faire ses necessitez. Lit. remiss, ann. i354. in Reg. 82. Chartoph. re:^ oh. 695 : Quadain Necessitate dictum Jo- haiinem cogeute pro gros.m materia et uriiia faciendis, in quodain parvo neinore prope dictum iter ivitin quo Necessilatein suain prtedictam fecit. NECESSARIUS, pro Magis necessarium, dixit Alcuiti. Epist. i. 1 NECESSITAIJE, Cogere, Gall. Neces- siter, Ital. Necessitare. Verbum a Schola- .sticis non semel usurpatiim, ((u<jd occurril in AJiraculis B. Colel;e, torn, i. Martii pag. 573. in Vita S. Calliarinte Senensis, torn. 3. Aprilis pag. 907. et alibi. IVECESSITAS. Cliarta Arturi piimoge- niti Ducis Brilanniie, Viceconiilis Lcmovi- cciisis ann. 1292 : Super subsilio nobis et liberis nostris in quatuor Necessilatibus j'a- cicndo : scilicet ad Jiliain murilandain , ad noK-ain Militiani recipiendum, ad redemptio- nem solvendain , ad sustinenduin cruris ex- pensas ,elc. \ide Auxi'ium. [** Trinoda N^(- (V'.v.v/Vrt.v a|)iul Angldsaxoiips , Militia, arcis et pontisexstructio. Vide Phillips. Hist. Jur. Angl. lorn. 2. pag. 76. et infra in hac voce] ^ Necessitas, QuEevis exactio, f. sic di- cta rpiod necessaria sit et coacta. Charta l.iulovici II. Regis Sicilia'e MS. D. Drunet fol. ii5. v° : Questas aut tatlias, aiigarias sive par<ingarias, aut Necessitates a/iqualiter iinponere. 1 Ni <:v.fi!iiT AS, Indigentia, inopia, Gail. Necessiie, in Barthii Glossario ex Hist. Palest. Holierli Monachi. Privilegiiim Ca- roii C. pro Monasterio Vedastino ann. 8(17. apud Marten, torn. r. Ampliss. C<)IIe< t. col. 183 : Si aulem ex his prafatis x'illis , qiue ad caineiam deputatce sunt, Necessitas Fratrum suppleri non potuerit, etc. Maxinui monasterii Necessitas, seu penuria, in Charta ann. 1417- apud Ludewig. torn. 6. pag. 85. f Necessitas Corporis. Vide Necessa- rium. * Necessitas. De necessitate virtutem fa- cere, in Annal. Eduardi II. reg. Angl. au- ctore Joan. Trokelowe, edit. Hearn. pag. 39. Phrasis Gallica, Faire de necessite vertu, ut facile est credere; qua lamen utilur Quinlilir.nus. A io sensu vide in TVerpjiY/m/. * jVECESSITATIVUS, Necessarius. Mi- rac. S. Helenae torn. 3. Aug. pag. 612. col. I : Qui (Teulgisus) ex quadain Necessitativa causa non aderaf pra'Sens. 1 NECiCSSITUDO, Opus. Charta ann. ii3o. in Instrum. torn. 4-Gall. Christ, col. ifi4 : Ft omnia sua usibus eorum nemora , lam ad doniorum suaruin nialerium , quam ad C(ttera donius iitcnsilia , sed ad Necessi- tudinem ignis. A'ECESTUOSrS , Indigens, a necesse , nostris, Necessiteux, [indigent.'\ Epislola Episcopoi'um Sjuodi Carisiacensis ;id Lu- dovic. Germani;e Rcgeui cap. 12 : Quicun- (jue Ni'cestuosi palatiuiu adierint. Flodoar- dus lib. 3. Hist. Rem. cap. 26 : Et quia Missus luiperaloris eral, el Capitula ipsius pro defensandls ailvenis et Necesluos'S habe- bat. Liber 2. .Miraculor. S. Bi rtiiii cap. 8 : Propalans etiam quod competeiitibus Nece- stuosorum vicissitudinilius dignaturpncibus electorum suorinn pro sibi votivis suppl ca- tibiis prcebere effectuin. [Vox Hincmaro fa- niiliaris,ut notat Siniondus in Noiis ad Capitulare 23. Carol! Cal\i.] NEC5IK, pro Nernon. S. Hieronym. Epist. 7 : Offerre NecnetiHam polestatis tua; flit, etc. Epiihaphimn /Ellrici Praesulis auctoris Glossarii Anglo Saxonici: Defensor rcgiii Necne salus populi. Ordeiicus Vitalis lib. 11 ; (Nam Ico Ncciie lupus, draco, ptTilix, ct basiiiscus. Et lib. 4. pag. 5i3. b et alibi. Vide torn. r. Sat'culi 111. Benedictini pag. 178. i8r. igq. 20:;.. elc. Glos-ie aiiticpia; MS.S. : Necne vel non, necnou , quod si non. Nostris N'is, pro Etiam alque eliam. Gesta Ludov. Pii torn. (i. Collect. Histor. Franc, pag. ifio : Pour .ia reslitutinn criU menri/leuseinent grant Joie et grant le'rce ou po/j/e; Neis li element s'en rcsleecierent. Ubi vita ejusd. Imper. ibid. jtag. ii5. Iiabct : Ut etiam ipsa elemeiita, etc. Vila S. Ludov. edit. reg. pag. 298 : Leqnel abit elc recut puremenl , Neis a tenir. Pedag. Paris, in (lam. Comput. Paris, fol. 5 : Si out uue liaste de pore a quelque jour que la fesle (de S. Vincent) soit, N'is se elle esioit au I'endirdi. Occuri it apud Bellom. M.S. pag. 3o. r. cel. i. el pag. 70. v. col. 2. Nis apud Pclr. do Font, in Consil.is pagg. 128. I 5 1. et 154. •f NE<:U<!l.Il!M , Hocho le Baillif \x\V)\~ ctionario -Spagyr. : Medicamentum piuhibens mortem et vilain conseivans. ^ NIXKOTIIYTHUS, Mortuis immola- tns, a Grieco NE)(.pc6jrc;, apud Tcrtull. de Spectaculis. I NErsiLES. Charta ann. 964. apud Murator. dclle Antic. Estensi pag. 143 : Piceceptum istiiin Ibi ostensimus, ut nullus quislibet dicere possit, quod iios eiim occulte et coni ludtose abuisseinus et tenuissemiis, et Nersiles apareat. An nescienlibus appa- reat, notum sit ? NECTAR, f'inum pigmentaluin, Ugu- tioni. [Job. de Jaiiua addit : Dulcis liquor. S. Andji osius de Bono mortis cap. 5 : IJinc Nectar illiid ex vino et inelle piophetico. Rochus le Baillif'm Dictionariolo S|)agyr. : Nectar .sit ex vino riibeo coagulato et ex vino albo.\ Potionis delicalioris species, inter- dicta in Statulis Ord. Cariusiensis ann, ann. i368. 2. part. cap. 5. § 3o : Nectar quoijue aut quasldiet alias vini et specioruin coiijeclioiies nullo iinquam tempore in re/e- ctoriomiiiislramus. Tabularium Carrofense: Et ipsi Monaclii prafati Cwnobii a/ferrant dlis gantos linos, et duos cereos, cum duo- bus bat is Nectare plenis,etc. [\etus Ordi- narium Cabilon. a iMai tenio laud turn pag. 77. Trai'tatus de ant. Eccl. Disciplina in divinis Olfic. celebrandis : His ocio iliebus fposlr(niis Adventiis Domini quibus toti- dcin Autiphon;e iti I^cclcsia Cabilon. ca- nebantur) post Fesperas... venit chorus in rifectiino ordinr processionali, diiobus cero- fcrariis pimcedentibus; et interim sonalur cainpana gi os.sa , et datur ibidem potus de Nectare et de (v//o. Hiijus consuetudinis ra- lionein reddit Ordinarium Namnel. his \erbis : Item bibitur cum illo, qui incipit Aiitiphonam, ad sigiiificandum quod sitis anliquorum refrigata est per adventuin Chri- sti. Aliis (pioqiie diebus in (|uibuMdam Ec- clesiis TVVcM/ dislributum fuisse, qnod post- moduni in pecuuiam commulalurii fuit, nos docent Statuta Eccl. Barchinon. ann, i332. apud fumclem Marten, tom. 4. Aiiecd. col. 6i3. ubi : Item vohimus... quod Priepositi dictcE sedis, etqui^'is alii, qui Ca- nonicis ejusdem Ecclesice Neclar et nebulas