Bijdrage tot der psychologie der dieren / [Hessel Mozes Duparc].

  • Duparc, Hessel Mozes.
Date:
1843
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Bijdrage tot der psychologie der dieren / [Hessel Mozes Duparc]. Source: Wellcome Collection.

    9/74 (page 5)
    Ko nogtans heeft men deze Psychologie , sedert den grooten aristoteles maar al te zeer veronachtzaamd, daar de trotsche mensch gewoon was, het dier slechts als ding, als zaak te beschouwen. Wie geeft hem echter het regt, hetzelve in stede van met behoor- lijke zachtzinnigheid, met eene verregaande en dik- werf ontmenschte wreedheid te behandelen en zijne heerschappij over het redelooze dier in hooge mate te misbruiken? Welke wet is het, die ons vrijheid geeft onze magt op eene zoo ongehoorde wijze te laten gelden? Hoe onbillijk, aanmatigend, ja hoe onnatuurlijk zoodanige handelwijze zij, zal ons blijken wanneer wij het dier meer in verband met den mensch en met terzijdestelling der kleingeestige grenspalen, welke door menschelijken hoogmoed, onkunde en dom- heid willekeurig tusschen beiden zijn geplaatst, be- schouwen. — De natuur immers kent geen’ zigtbaren afstand tusschen hare schepselen; zij is voor allen eene even liefderijke als zorgvuldige moeder. Zij maakt een geheel, een algemeen organisme uit, van het- welk alle natuurwezens zonder onderscheid gedeelten zijn. Alles in de natuur is ée'ne zamenvoeging, ée'ne overeenkomst, één verband, ééne aaneenschakeling; zonder ergens éénen grooten sprong te vinden, zien wij alles door zachte overgangen ineensmelten. De natuur doet zich aan ons trouwens van eene tweeledige zijde kennen, namelijk van eene stofïe- lijke, slechts door onze zintuigen waar te nemen, en