Boerhaave-Herdenkingsrede / D. Schoute.

  • Schoute, D. (Dirk), 1873-1953.
Date:
[1938]
Catalogue details

Licence: In copyright

Credit: Boerhaave-Herdenkingsrede / D. Schoute. Source: Wellcome Collection.

    7/106 (page 4813)
    scheikunde, en van. de leer der vloeistoffen, voor den geneesheer onmisbaar is. Hij verzekert dan ook, bij zijn lessen aan deze wetenschappen een ruime plaats te zullen geven. Dat boerhaave in deze eerste rede al met eerbied de namen noemde der groote onderzoekers en geneeskundigen, uit wier wer¬ ken hij had geput, bartholinus, wharton, malpighi, harvey, sydenham en anderen, is een verschijnsel dat in al zijn latere ge¬ schriften is terug te vinden. In het algemeen spreken wij in ons land graag over den invloed door boerhaave op de geneeskunde in het buitenland uitgeoefend, maar zelden hoort men iets over den zeker even grooten invloed omgekeerd. Toch was boerhaave zelf altijd even openhartig in het aanwijzen van dien invloed, even¬ als in het betuigen van zijn bewondering en dank. In 1703 bood de Groningsche hoogeschool boerhaave een zete 1 aan in de faculteit der geneeskunde. Boerhaave bedankte, en het Leidsche Curatorium, bezorgd geworden, vereerde hem daarvoor een verhooging van zijn wedde als lector en de toezegging van de eerst openvallende plaats in de Leidsche geneeskundige faculteit. Voor deze bewijzen van waardeering bracht boerhaave zijn dank in een redevoering. Op 24 September 1703, morgen dus juist 235 jaar geleden, sprak boerhaave die rede uit onder den titel: De usu ratiocinii mechanici in Medicina, over de toepassing der werk¬ tuigkundige berekening in de geneeskunde 19). De voornaamste beteekenis dezer zoo beroemd geworden rede is altijd gezien in de overtuigende wijze waarop boerhaave daarin pleitte voor de toepassing van de werktuigkunde, de scheikunde en de leer der vloeistoffen in de geneeskunde, onder het bewonde¬ rend aanhalen van de werken der groote voorgangers in die weten¬ schappen 20). En toch blijkt bij nauwkeurige beschouwing dezer rede, daarin een nog veel grooter waarde verborgen te liggen voor het begrijpen van de beteekenis van boerhaave zelf. Dit ook voor U te laten spreken is'niet mogelijk zonder U een heel klein deel dier rede, in het Nederlandsch vertaald, te doen hooren 21). y- G' Tegen het einde zijner toespraak gaf boerhaave zijn academisch gehoor een korte schets, in drie beelden, van een ideale opleiding van den geneesheer, zooals hij zich die dacht. Hij spreekt dan als volgt: ,,Ik verklaar beslist, en dat wilde ik in deze rede aantoonen, dat van twee leermeesters, beide even ervaren, hij het meest geschikt is de wetenschap vooruit te brengen, die meer dan de ander kennis draagt van de wetten der werktuigkunde. Maar opdat, wat tot mijn spijt al herhaaldelijk gebeurde, aan mijn woorden geen verkeerde uitlegging gegeven worde, zal ik kortelings den geneesheer beschrijven, zooals mij die als ideaal voor den geest staat. Ziet hem bij den aanvang zijner studie in de geneeskunde, geheel verdiept in de wiskundige beschouwing van figuren, lichamen, gewicht en snelheid, in de samenstelling van toestellen en in de krachten die daarvan uitgaan op andere lichamen. Terwijl hij daarmee zijn geest oefent, kunnen deze studiën hem tevens tot