Powstanie rodu ludzkiego i embriologia u starożytnych filozofów greckich.

  • Lachs, Johann.
Date:
1936
Catalogue details

Licence: In copyright

Credit: Powstanie rodu ludzkiego i embriologia u starożytnych filozofów greckich. Source: Wellcome Collection.

    7/80 (page 3)
    które pozostają w związku z nasieniem zwierzęcym lub ludz¬ kim. Jak wiadomo, wywodzi Tales początek wszystkiego, co istnieje, od jakiejś pierwotnej materii, którą ma być woda [...Qa\rjq fi6v ó rfjq TOidvrłjq dpxv~/bq <pi\ocro<p[aq vSwp eivai <priaiv (Sio Kai T)jw e<p’ vSaroq airecpaiyero ewai)]1. Przez zagęszczenie wody miało powstać wszystko, co istnieje. Ponieważ zaś jedną z najbardziej w oko wpadających jej własności jest wilgoć, dla¬ tego przypuszcza Arystoteles, że tę własność wody uważał Ta¬ les za najważniejszą, i to tym bardziej, że żywność jestestw jest wilgotna i wilgotne jest nasienie. Inaczej uczeń jego Anaksymander (609 lub 610—po 547 lub 546 przed Chr.). Dla niego najistotniejsze jest ciepło, które współdziałało przy powstawaniu jestestw. A terenem ich po¬ wstawania była woda, w której one powstały z mułu. Czyn¬ nikiem zaś, który ich powstawanie pobudzał, było ciepło. Pod jego wpływem powstały nie tylko ryby i im podobne stwo¬ rzenia, ale nawet i inne twory i ludzie. Twory, powstałe pod wpływem ciepła, żyły przez pewien czas w wodzie, a nabywszy zdolności wyżywania się na lądzie wydostały się na ląd, po¬ zbyły się wierzchniej swojej nakrywy i pozostały już tutaj. ( ’Ava1q[pavSpoq> eV irfp(p yewri^rjyai rd irpiorą (p\oioiq Trepiej(ó- peva aKav^(ó§eai; Trpofiaivóvcniq Se rfjq ){KiKiaq dirojSaiyeiy eirl to i;rjpÓT€pov Kai Trepippr]yvvpevov tov cpKoiod, eir ó\iyov xpóvov pejSiw- vai)2. Lecz w nowych tych warunkach niedługo już żyły; taki sam jest podług Anaksymandra początek człowieka 3 4. Filozof Anaksymenes z Miletu (prawdopodobnie mię¬ dzy 585 a 525 przed Chr.), którego, jak Diogenes Laercjusz opowiada, niektórzy mieli za ucznia Anaksymandra (rjKowey 3Ava^ipavSpov), a inni za ucznia Parmenidesa (evioi Se Kai flappe- vlSov <f>aerlv aKodaai avTÓv)*f uważa za materię pierwotną powie- 1 Diels H., Die Fragmente der Vorsokratiker, Berlin 1906, I 9, 12. 2Plutarchi De placitis philosophorum, lib. V, cap. XIX 4. 3 Censorinus, De die natali, ed. Henricus Lindenbrogius, Lugduni Batayorum 1742, cap. IV: „Anaximander Milesius, videri sibi, ex aqua terraąue calefactis exortos esse, sive pisces, sive piscibus simillima animalia: in his homines concreyisse, fetusąue ad pubertatem intus reten- tos: tum demum, ruptis illis, viros, mulieresąue, qui se iam alere possent processisse“. 4 Diogenes Laertius, De viłis, dogynatibus e>tc., Curiae Eegnitianae 1839, lib. II, cap. II, n. I. 1*